Bugün kredi kullanımında sağladığımız imkanlarla önümüzdeki yıl 17 milyarlık kredi öngörüyoruz. Bu hayat şartların ne kadar iyileştiğini gösteren olgulardır. 12 Yıl içinde olağanüstü mesafeler katettik. Görev zararı denilerek bankalara ödettirilen kamu kaynakları ve bir çok alanad kendi gelirini üretemeyen bir bütçe yönetimi yerini son derece şeffaf bütçe anlayışına, bütçe açığının gittikçe azaldığı bir bütçe performansı sergileyen yeni şeffaf bir ekonomik döneme girildi.
BİR ÇOK BİLGİ ESKİDEN DEVLET SIRRI DİYE GİZLENİYORDU
Bugün atılacak adımlar eksik adımlardan değil hayatın getirdiği yeniliklerden kaynaklanıyor. 12 Yıl içinde Kamu kaynaklarını etkili ve verimli kullanmak ile hesap verilebilirliği ve mali saydamlığı sağladık. Bilgi edinme hakkı kanununu çıkardık. Vatandaşın önündeki engelleri kaldırdık. Bugün her bir vatandaşımız istediği bilgiyi talep etmektedir. Eskiden devlet sırrı diye saklanan bir çok bilgi AK Parti iktidarları ile tarihe gömülmüştür. Bugün herkes her bilgiye sahip olmak için Bilgi Edinme Kanunu'nu kullanabilmektedir.
Avrupa'nın da kabul ettiği bir kanun çıkardık. Sayıştay'ımızın modern bir şekilde düzenlenmesini öngören Sayıştay Kanunu'nu çıkardık ve bunu teminat altına aldık. Etik davranışları belirleyen Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nun kurulmasına ilişkin kanun çıkardık. Bunlar kısa sürede hafızalardan kaybolduğu için hat4ırlatmakta fayda var. İhalelerde rekabeti, saydamlığı, gizliliği ve deenetimi sağlamak için Kamu İhale Kanunu'nu çıkardık. Herkes bu süreçleri takip edebiliyor artık. Suçlarla ilgili Ceza Kanunu ve Ceza Muhakeme Kanunu'nu çıkardık.
TÜRKİYE'DE DEMOKRATİKLEŞME KONUSUNDA DEVRİM GİBİ KANUNLAR ÇIKARDIK
Kaçakçılıkla mücadele kanununu biz çıkardık. STK'ları güçlendirmek adına yapılan kısıtlamaları kaldıran ve işleri basitleştiren kanunlar çıkardık. Yine çok özel bir şeyle daha önceki yanlış uygulamalardan finansal sistemimizi kurtarmak için Bankacılık Kanunu'nu çıkardık. Kabahatler kanunu çıkartıldı, Sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortasını sosyal güvenlik kanunu da yine AK Parti döneminde çıkartıldı. Son dönemde yine idarenin her türlü tutum ve davranışlarını incelemek araştırmak ve önerilerde bulunmak için Kamu Denetçiliği Kurumu çıkartıldı. Bununla sadece dünyada demokratikülkelerde bulunan kurumu ihya ettik ve bu sadece vatandaşların demokratik hakkını korumak için kuruldu. Bakanlar Kurulu'nda daha fazla neler yapabiliriz bunu ele aldık. Her konuda vatandaşımızın soru sorma hakkı var en önemlisi hesap sorma hakkı var. Örtülü mekanizmalarda kalan herşey sayın Cumhurbaşkanımızın Başbakanlık döneminde şeffaf bir hale dönüştü ve biz de bunu devam ettirmeye kararlıyız. BİMER'in kurulması gibi çalışmalarla ortaya koyulan yasal çerçeve güçlendirildi.
YENİ BİR EYLEM PLANI HAZIRLIYORUZ
Bütün bu süreçlerden sonra 20 Şubat 2010 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile Cumhurbaşkanımızın talimatı ile şeffaflık stratejisi ortaya konuldu. Şimdi, 2014 yılında bu strateji tamamlanması sonrasında önümüzdeki dönem için yeni bir eylem planı hazırlıyoruz. Konuyla ilgili çok sayıda uluslararası anlaşmayı da imzaladık. Hayat süreklilik ister ve dinamik bir seyir içinde tarihe akar. Bu gelişmelerin son derece önemli araçları ve önemli riskleri de beraberinde getiriyor. O zaman biz şeffaflığı bir an bir anda biten bir olgu olarak göremeyiz.Şeffaflık meselesini sadece siyaset kurumunun olarak da göremeyiz. Şeffaflık bir zihniyet meselesidir. Yolsuzluklarla mücadele bir zihniyet meselesidir. Biz bunu yaptığımız için talan edilen bir ekonomiden G-20'de örnek olarak gösterilen ekonomiye geçiş sağladık hem de kriz sürecinde. 2001'liyıllarda dünya ekonomisi büyürken Türkiye ekonomisi küçüldü, içinde bulunduğumuz son krizde dünya ekonomisi küçülürken Türkiye ekonomisi büyümektedir. Toplumun, milletimizin bize verdiği emanet konusunda kimsenin şeffaflığı etkileyecek bir durum içerisine girmesine izin vermeyeceğiz. Siyaset kurumu hesap verebilme makamında doğrudur.
İlk aşamada bugün almayı düşündüğümüz tedbirler
Siyasi partilerin ve kampanyalarının şeffaflaşmasına ilişkin olarak seçmen kütükleri hakkında 2820 kanunda değişiklikler yapmayı düşünüyoruz.
HERŞEY DAHA ŞEFFAF OLACAK
- Milletvekili ve belediye başkanlarına yapılacak nakdi yardımlar kendileri adına açılan hesaplara yapılacak. Diğer yardımlara sınırlar getirilebilecek. Siyasi partilere yapılan bağış miktarı elektronik ortamda ilan edilecek, herkes bunu görecek. Herşey açık ve şeffaf olacak. Seçim hesapları ile yapılan harcamaların denetimi yapılacak sonuçlar yine elektronik ortamda yayınlanacak uyuşmama durumunda idari para cezası kesilecek.
Seçimlerden önce mali kaynaklar kamuoyuna ilan edilecek.İstanbul bir ilçe belediyesinde yaşananları hepiniz görüyorsunuz. Bu krizlere neden oluyor. Seçim ilanının ardından bilançoları herkes elektronik ortamda yayınlayacak. Zaten AK Parti olarak biz bunu uyguluyoruz herkes uygulamalı. Herkes seçim için kullandığı kaynağı açıklamak zorunda. Bu tecrübeden de hareketle bunu genel seçim ve mahalli seçimlere de yaygınlaştıracağız.
HERKES MAL BİLDİRİMİNDE BULUNACAK VE ŞEFFAF OLACAK
- Mal bildiriminde bulunması, rüşvet konusunda yapacağımız değişiklikler. Kamu görevi yürüten kamu sorumluluğu millete emanet taşıyan herkesin mal bildirimi ile ilgili yükümlülüğü olacak. Bu anlamda Meclis'teki grup başkan vekilleri, il başkanları, ilçe başkanları ile buralarda da bazı yanlış uygulamalar olduğu varsayılıyor. Radyo ve Televizyon kuruluşlarının yetkilileri için de mal bildirimi zorunluluğu gelecek. Yargı görevi son derece onurlu büyük bir emanettir bu anlamda aynı TBMM'de görev yapmak büyük onur olduğu gibi hepimizin mal bildirimi konusunda şeffaf olması lazım. Süre 5'yıldan 2'yıla indirilecek ve ara bildirim indirilecek. Bu şeffaflaşma anlamında çok önemli bir düzenleme.
KAMUDAN AYRILANLAR, İŞ KURUP KAMU İLE ÇALIŞAMAYACAK
2531'le ilgili düzenlemeler. Kamudan ayrılan görevlilerin iş alamaması, taahhüde girememesi, iş takipçiliği yapamaması sağlanacak. Önemli bir kamu görevi yürütüyorsunuz. Üst düzey bir bürokrat bir başka işe giriyor orayla sonra ticari kimliği ile ilişki kurmaya, ihale almaya başlıyor. İşin mahiyetine göre 2-3 yıl bu yapılamayacak. Bütünüyle sınırlanamaz ama o 2-3 yıl o sır mahiyetindeki bilgilerin de değişimi göz önüne alındığında böyle bir süreç öngörülecek.
YOLSUZLUĞU İHBAR EDEN ÖDÜLLENDİRELECEK
657'ler için yapılan düzenlemeler; İhbarda bulunan kamu görevlilerinin geçici ya da başka görevde yer alabilmesi, 3 aya kadar ücretsiz izin yapması sağlanacak. İhbarda bulunuyor bizim onu güvence altına almamız lazım. İhbarın asılsız çıkmaması koşuluyla onlara ödül verilebilecektir. Haksız isnat olursa bu kişilerle ilgili ciddi müeyyideler uygulanacaktır. ihbar etik bir davranış sergileyen birisi bunun istismar edilmesini engelleyecek şekilde iftira da olabilir bu engellenecek. Yolsuzluğun önünün açılması için yapılan ihbarlarla ilgili de kişiler korunacak.
MİLLETVEKİLLİĞİNİN TANIMI YENİDEN, TEK YASA İLE YAPILACAK
TBMM'de Cemil Çiçek'le de görüştük. Milletvekillerimizin değişik kanunlara dağılmış hak ve yetkileri var. Cumhuriyet tarihinde milletvekili olmak tek bir yasa ile değil onunla ilglii tanımlamalar bütün partilerden gelen talepler doğrultusunda daha önce yapılan çalışmalarda var. Dolayısıyla tek bir kanunda bütün hakları ele alacak bir kanun içine girmeyi planlıyoruz. Milletvekili'nin statü ve tanımlaması bu kanunla yazılacak. Bu düzenlemelerle ilgili olarak TBMM'de grubu bulunan 4 partinin temsilcilerinin katıldığı ve bunların yaptığı çalışmalar kapsamında Meclis Başkanları'na sunulan ortak bir siyasi etik çalışması var. Biz bunu esas alarak milletvekilliğini düzenleyen bu çalışma ile birlikte bu boyutu da bu yasa içinde değerlendirerek TBMM'nin saygınlığına uyğun davranılması ile ilgili ilkeler belirleyeceğiz. Bunu da yine Meclis'imizdeki partilerle istişare ve daha önce yapılan açıklamalar doğrultusunda bu konudaki çalışmaları bu yasama dönemi bitmeden hem milletvekilliğinin ki en büyük onur ve şeref ve en büyük mesuliyettir. Biz ateşten bir gömlek giyiyoruz. Allah hepimize bunun hesabını verebilmeyi nasip etsin. Bu onurlu görevin çerçevesini tanımlayan bir yasa ile birlikte bu çerçevedeki etik ilkeleri kapsayan bir çerçeveyi yasal bir düzenleme içine oturtacağız.
İMAR KANUNU'DA 3 ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK
Dün gece çok geç saatlere kadar imar kanunundaki ki bazı temel kararlar aldık. Bunları da paylaşmak istiyorum.
İmar Kanunu ile
- İmar planlarının yapımsüreçlerini daha saydam yapacağız.
- İmar uygulamalarınnı daha adil ve hızlı yapılmasını sağlayacağız.
- İmar planı değişiklikleri sonucunda değer artışından belediyelerin pay almasını sağlayacağız. Belediyenin internet sitesinde ve herkesin görebileceği birpanoda ve Muhtarlıklarda bildirilecektir. İmar planının her aşaması ilgili idare ve Çevre Şehircilik Bakanlığı'nda yayınlanacaktır. Evinde otururken dahi herhangi bir vatandaşımız Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın sayfasında bütün değişiklikleri görecek, itiraz edebilecek, yeni bir hak durumu var ise bunu bilecek. Herkesin ulaşabileceği bir şekilde şifresiz bir ortamda olacak.
Her belediye planların yapımı, imar uygulanması gibi temel süreçlere ilişkin kamuoyunu web üzerinden yayınlayacak.
TARİHİ KÜLTÜREL VARLIKLAR KORUNACAK
Tarihi kültürel dokuyu koruyacak doğal çevreyi koruyacak ve alt yapının imkan veridği ölçüde yapılacak, bundan belediyelerin de pay alması sağlanacak. Plan değişikliği bireysel talebe dayanmıyorsa belediye tarafından talep aranmaksızın noktasal değil bir bütünü kapsayacak şekilde planlar yapılacak. Bireysel talep geldiğinde bir veya birkaç kişinin talebi halinde parsel veya ada şeklinde yapılabilecek. Haksız bir gelir dağılımının veya o imar değişiminden bir komşunun istifade edip diğerinin etmemesi gibi haksız durum ortadan kaldırılacak.
İMAR DEĞİŞİKLİĞİ ADA VEYA PARSEL ŞEKLİNDE OLACAK
Bir imar değişikliği bir anda bir arsayı bazen bir kaç misline varacak kadar değerlendirebiliyor. Bu imar değişikliğinden kaynaklanmışsa o imar değişikliğinden kaynaklanan yeni değerin sahibi kamudur. O değer artışı kamuya dönecek şekilde düzenlenmelidir. Bu düzenleme ile bu değer artışlarının nasıl değerlendireleceği hangi oranlarda ele alınacağı kayda bağlanacak. Bunu biraz daha istişare ederek kanun öncesi netleştireceğiz. Pay kısmını ilerde belirleyeceğiz ama buradaki nihai yetki Belediye Meclisi'nde olacak. Alınan karara göre işlem tahsis edilecek.
Değer artışı doğrudan kamuya dönecek. Kamuya dönmüş olsa dahi herhangi bir yerde silüete doğal çevreye zarar verebilecek bir imar değişikliğine de izin verilmeyecek. Bundan belediyelere tarihi kültürel varlıkları korumak üzere ve kentsel dönüşüme kaynak aktarılacak. Oranlar netleşti ancak bunu daha istişareye açacağız. Büyük pay belediyelere gidecek ve bunu oranın halkı için kullanacak. Ama bunun dışında bir oranda kültürel mirası korumak için ayrılacak ve bu kültürel miras dışında doğal çevreyi koruyacak bir pay olacak.
Kentsel dönüşüm için pay ikiye ayrılacak. Biri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın kentsel dönüşümü için diğeri ise belediyelerin kentsel dönüşüm için yaptığı çalışmalar için gelir alanı oluşturulacak. Şimdiye kadar yaptığımız bizim iktidarlarımız dönemideki bir çok düzenleme bu kapıları kapatmıştı ama hala şeffaflık yönünde eksiklikler varsa bunun giderilmesi için her türlü gayreti sarfedeceğiz. Çevre Şehircilik, TOKİ bir imar planı yaparsa Belediye bundan yine pay alacak. Değer artış uygulaması bugünden itibaren geçerli olacaktır.
Kanun Meclis'e gidene kadar birileri bundan faydalanmak isteyebilir bu değer artışlar o sebeple bugünden itibaren geçerlidir. Bu bir aylık sürede herhangi bir insiyatif kullanarak bu dönemde bir belirsizlik sözkonusu olmayacak. Türkiye'nin en sürükleyici sektörlerinden biri İnşaat sektörüdür. Bunun gelişmesi ekonomik kalkınma için, istihdam için çok önemlidir. Bu kurallar olumsuz etki yapmayacaktır. İnşaat sektörümüz bütün bu planlarla ilgili çalışmalardan olumlu etkilenecek, sektörün gelişmesi kurallara bağlı olması da çok büyük bir imkan sağlayacak. Bu çerçevede hem ekonomik aktiviteler artacak herkes ne ile karşılaşacağını bilecek bir arsanın arazinin imar planına dönüşmesi vatandaşlarımız kendi hukuklarını bilecek, ihtiyaçlar baştan belirlenmiş olacak. Mekanizmalar daha netleştirilip her şeyi her aşamada şeffaflığı sağlayıp örnek teşkil edecek bir yasal ve uygulama çerçevesi sağlayacağız.
Reform bir süreçtir, şeffaflık bir zihniyettir. 12 Yıldır reform çalışmalarında ara vermedik gördüğümüz açığın üzerine gittik hep ilkeli davrandık. Üzerinde çalıştığımız planlama da 2014-2015 bütçesinin doğal bir devamıdır. Burada çalışan bütün bakan arkadaşlarıma, diğer çalışma arkadaşlarıma teşekkürü bir borç biliyorum. Burada durmayacağız daha da şeffaflaşacak bir düzen için gayretlerimizi sürdüreceğiz. Tekrar bu paketin hayırlı olmasını diliyorum.
HER TÜRLÜ TEKLİFE AÇIĞIZ
Bu aslında belediyelerimizin konuyla ilgili geniş bir istişaresi ile son 1 yıl içinde süregiden çalışmanın geldiğimiz bbir aşaması. Yılbaşında bunun açıklanması yönünde bir karar vardı zaten. Oranları dikkat ederseniz zikretmedim. Bu konuda gelebilecek teklif ve görüşleri STK'lar ve odalarla paylaşabiliriz. Bu konuda belli yerlerde teşvik olacaksa bunu da Belediye belirleyecek. Bu konuları istişareye hazırız. Kamudan kanaatler gelirse, STK'lar şu daha iyi olur derse, daha iyi teklifleri her zaman göz önüne alırız ve her türlü görüşe açığız. İlkeleri bizim hükümet olarak düşündüğümüz ilkeleri sizlerle paylaştım. Gelebilecek her türlü görüşe açığız. Toplumsal hayatın herkesimini ilgilendiren bir konu.
İSTANBUL DÜNYADA TEKTİR
Devlet sırrı ile ilgili bir kanun tasarısı şuan Meclis'te. Biz bu konuda daha şeffaf olmakla ilgili bir tasırıyı Meclis'e verdik. İstanbul, bize tarihin en büyük emanetidir, insanlığın en büyük emanetidir. Dünyada hiç bir şehir İstanbul'un taşıdığı özellikleri taşımaz. New York'un kadim geçmişi yok ama küresel bir şehirdir. Halep kadim şehirdir ama küresel bir şehir değildir. İstanbul gibi çok az şehrin özelliği var. İstanbul üzerine düşünürken en az 100 kere düşünmemiz lazım. Kadim geçmişi nasıl koruyacağız, dün arkadaşlarla Paris'e giderken bütün boğazı görebilecek bir hattan geçtik ilk defa hava da açıktı. Dünyada herhangi bir yerde böylesine doğal bir güzellik yok. Bunu koruyacağız. İstanbul aynı zamanda yaşayan dinamik bir şehir. Bulunduğu yerden 60-70 ülkeye uçulabilen ve tarih boyunca da şuanda da pek çok ülkeden insan çeken bir şehir. Biz bu dengeyi korumak zorundayız. İstanbul'un bu özelliğini korumak ve küresel merkez yapmak konusunda atılacak her adımı yakından takip edeceğiz. Mega projelerin buna göre olmasına özen gösterereceğiz. İstanbul ile ilgili özel bir yasa yapılabilir. İstanbul'dan daha büyük hazinesi yok Türkiye'nin.
İHBAR EDEN MEMURU KORUYACAĞIZ
İhbar eden memurun zarar görmemesi için her türlü tedbiri alacağız. Yeterki iftiraya giden eylemler olmasın. Bu dengeyi koruyacağız.
MİLLETVEKİLİ HAKLARI
Milletvekilliği gerçekten sorumluluk anlamında hepimizin de üzerimizde taşıdığımız en büyük onurdur, en büyük sorumluluktur. Milletin vekili olmak bütün milleti kendinde temsil etmek demektir. Bir kişiye hayatı boyunca verilebilecek en büyük sorumluluktur. Diğerleri makamdır ama milletvekilliği vekilliktir. Sadece bize oy verenlerin değil. Çok büyük bir onurdur bu.Geçtiğimiz aylarda daha önce başlatılan bir çalışmayla ilgili bana bir bilgi aktarıldı. Milletvekilini tanımlayan bir düzenleme yok. Bunun olmasının çok büyük bir imkan sağlayacağını söylediler. Bu emeklilik sonrasını da kapsayacak bir çalışma.