Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın tanker geçişleri için İstanbul’un Avrupa yakasına inşa edileceğini duyurduğu “çılgın proje” Ekim ayında basında ayrıntılarıyla yayınlanmıştı.
“Çılgın projeden boğaz çıktı” başlığıyla 7 Ekim’de birçok basın organında yer alan ve Today's Zaman gazetesine dayandırılan haberlerde “İstanbul'a ikinci boğaz Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'çılgın proje' olarak adlandırılan projesinin İstanbul'a ikinci bir İstanbul Boğaz inşa etmek olduğu ortaya çıktı” denilmişti.
Başbakan Erdoğan ve yakın çevresi tarafından oluşturulan “çılgın proje”nin 7 Ekim tarihi itibarıyla özellikleri Türk basınında şöyle yer almıştı:
“Today's Zaman'ın Erdoğan'ın en yakın kurmaylarından elde ettiği bilgilere göre Başbakan Erdoğan, Cumhuriyetin 100. Yılı olan 2023 yılında İstanbul'a Silivri-Çatalca hattı üzerinde yeni ve suni bir boğaz yapmak istiyor. Proje İstanbul Boğaz'ındaki deniz trafiğinin tamamen bu kanaldan yapılmasını sağlamayı hedefliyor. Bunun yanı sıra Erdoğan, İstanbul Boğazı'nda yapılacak üçüncü köprüyü de bu projeye paralel olarak Uygarlık Köprüsü yapmayı düşünüyor.
Türkiye, bir aydan beri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'çılgın proje' olarak adlandırılan İstanbul'la ilgili projesini konuşuyor. Erdoğan'ın gazeteci Hıncal Uluç'a açıkladığı projenin ne olduğuna ilişkin çok sayıda fikir ortaya atıldı. Yeşilköy'deki havalimanın tamamen kaldırılacağı, yerine ise New York' taki gibi Central Park yapılacağı, Kemerburgaz'daki taş ocaklarının bulunduğu araziye ise uluslararası yeni bir havalimanının yapımına başlanabileceği söylendi. Taksim Meydanı, Atatürk Kültür Merkezi ile ilgili de fikirler ortaya atıldı. Ancak ortaya atılan projelerden hiç biri insanlara çılgın gelmedi. Erdoğan'ın İstanbul'un tarihi yarımadasını yıkıp Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki mimarisine kavuşturacağını iddia edenler oldu. İstanbul'a yeni bir cami yapacağını düşünenlere ise bizzat Başbakan Erdoğan tepki göstererek, bu kişilerin AK Parti'ye kendi kafalarındaki bir şablona oturtmaya çalıştıklarını ileri sürdü. AK Partili İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Başbakan Erdoğan'ın İstanbul için 'çılgın projem' dediği projesi için, 'Dünyada örneği yok' derken Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde düşündüğü bazı projelerin de bulunduğunu söylemekle yetindi. Topbaş, Erdoğan'ın planladığı projelerin bir kısmının Taksim Meydanı ile ilgili olduğunu ancak bunun 'çılgın proje'nin yanında basit kaldığını da vurguladı. Tanker faciaları fikri doğurdu Today's Zaman, Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminden beri yanında ayırmadığı kurmaylarının nabzını tutarak Başbakan'ın çılgın projesinin ne olduğunu araştırdı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı sırasında ve AK Parti'nin kuruluşunda Erdoğan'a yakın çalışmış bir isim, projenin ne olabileceğini Today's Zaman'a anlattı.
Başbakanın yakın çalışma arkadaşı olan ve adının açıklanmasını istemeyen kurmay, çılgın projenin İstanbul'a ikinci bir İstanbul Boğaz'ı inşası olduğunu söyledi. Projeye ilişkin önemli ayrıntılardan da haberdar olan kurmay, projenin Erdoğan'ın Belediye Başkanlığı döneminde fikir düzeyinde olduğunu ancak 2007 yılında İstanbul'daki sel felaketinden sonra ise projelendirildiğini ifade etti. Eylül 2009'daki sel felaketinde 31 kişinin yaşamını yitirmesiyle birlikte Erdoğan, bu projenin hayata geçirilebileceğine karar verdi.
Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, Başbakan daha İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde İstanbul Boğazı'ndaki tanker trafiğine çözüm aramaya başladı. 15 Temmuz 1979'da Libya'dan yüklediği 94, 600 ton ham petrolü Romanya'ya taşıyan Rumen bandıralı Independenta adlı tanker Yunan bandıralı Evriyali adlı kuru yük gemisine çarpmış ve kazada 43 kişi ölürken denizdeki yangın günlerce söndürülememişti.
Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, Başbakan belediye başkanlığı döneminde İstanbul Boğaz'ındaki deniz trafiğine nasıl çözüm bulabileceğini araştırırken, önce İzmit Körfezi'nden Karadeniz'e ulaşacak bir kanal projesi üzerinde çalıştı. Ancak Siirt'te okuduğu bir şiir yüzünden belediye başkanlığı görevinden alının cezaevine gönderilince bu proje sadece fikir düzeyinde kaldı. 3 yıl önce karar verdi Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, 2009 yılında Trakya ve İstanbul'da yaşana sel felaketleri Erdoğan'ın belediye başkanlığı döneminde hayata geçiremediği projeleri için büyük bir fırsat oldu. İstanbul'daki derelerin ıslah edilmesinin büyük maliyet gerektiği de tespit edilince Erdoğan, Silivri-Çatalca hattı üzerindeki dere yatakları boyunca Karadeniz'e ulaşacak bir kanal projesinin mümkün olup olmayacağını araştırmaya başladı. Bunun için İstanbul Üniversitesi'nden bazı uzmanlardan fikir alan Erdoğan, İstanbul'a yapılacak ikinci bir boğazın hem İstanbul Boğaz'ındaki deniz trafiğine kesin çözüm olabileceğini hem de dere Avrupa yakasında yaşanabilecek yeni sel felaketlerinin önüne geçebileceğine karar verdi.
MALİYETİ 8–10 MİLYAR DOLAR
Ruslar ve İtalyanlarla görüştü Başbakan Erdoğan, İstanbul Boğazı'ndaki deniz trafiğine kesin çözüm olarak düşündüğü proje kapsamında Rus ve İtalyan firmaları ile de bazı ön görüşmeler yaptı.
Hatta İstanbul'daki deniz trafiğine çözüm için çok büyük bir Rus firması kanalın inşasını üstlenebileceğini bildirdi. Ruslar İstanbul Boğaz'ındaki tanker trafiğinin yeni inşa edilecek bu kanal üzerinden yapılması konusunda Erdoğan'la bir araya geldi.
8 ila 10 milyar dolar maliyet çıkarılan projenin bir kanal projesi gibi düz bir hat üzerinden değil, dere yataklarını takip ederek Karadeniz'e ulaşacak yeni bir boğaz projesi olması da kararlaştırıldı. Erdoğan'a verilen bilgilere göre proje yabancı firmalar tarafından Türkiye Cumhuriyeti hazinesine de hiçbir külfet getirmeyecek. Projeyi gerçekleştiren firmalar yeni boğazdaki tanker trafiğinden elde edecekleri gelirle projeyi hayata geçirecekler.
Erdoğan'ın kurmayının verdiği bilgilere göre, Başbakan projenin Cumhuriyetin 100. Yıl dönümü olan 2023 yılında gerçekleşip gerçekleşemeyeceği konusunda da bilgiler aldı. Hem Rus hem İtalyan yetkililerin bunun mümkün olacağını ifade etti. Yeni bir boğaz inşası bölgedin sıfırdan yeniden yapılandırılması anlamına geldiği için Erdoğan, büyük rant savaşlarına yol açabileceğini endişesi ile projesi saklamayı tercih etti.
Aynı yetkilinin verdiği bilgilere göre Başbakan Erdoğan, İstanbul'a yeni boğaz projesini 2011 seçimlerinden sonra açıklayacak. İstanbul'a üçüncü boğaz köprüsü projesiyle de yakından ilgilenen Başbakan Erdoğan, iki projesinin birbiriyle paralel gerçekleşmesini planlıyor. Erdoğan, İstanbul'a ikinci boğaz projesinin gerçekleşmesi halinde üçüncü boğaz köprüsüne de tarihi bir kimlik kazandırmayı hedefliyor.
Asya ile Avrupa kıtasını birbirine bağlayacak bu köprünün, medeniyetler buluşmasının en büyük sembolü olmasını isteyen Erdoğan, Osmanlı Sultanlarından ll. Abdulhamit'in İstanbul Boğaz'ın yapmayı planladığı üçayaklı köprü projesini de 3. Boğaz Köprüsünde uygulamayı hedefliyor. İstanbul Boğazı'ndaki büyük deniz trafiğinin kaldırılmasından sonrü üz ayaklı taş köprünün yapılabileceği ifade ediliyor. Köprünün adının da Uygarlık(Medeniyet) Köprüsü olabileceği belirtiliyor. Ulaştırma Bakanlığı, Sakarya Nehri'ni kullanıp Marmara ile Karadeniz'i birleştirecek bir proje üzerinde yıllardan beri çalışıyor. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, geçtiğimiz yıl yaptığı açıklamada Karadeniz ile Marmara denizini İstanbul Boğazından sonra ikinci bağlantıyı sağlayacak Sakarya Projesi'ni gündeme aldıklarını açıklamıştı. Bu projenin de ilk fikir babası Osmanlı Sultanları'ndan Sokullu Mehmet Paşa olduğunu biliniyor."
