SIKIYÖNETİM İLANINDAN 2 GÜN SONRA...

Sıkıyönetim ilanından iki gün sonra televizyonda açıklama yapan Ordu komutanı, asayiş sağlamak ve reformları gerçekleştirmek zorunda olduklarını söyledi. General Prayuth Chan-ocha, darbenin uluslararası ilişkileri etkilemeyeceğini söyledi.

Darbe açıklaması, generalin hasım grupların liderleriyle yaptığı toplantının ardından geldi.

AYLAR SÜREN SİYASİ KRİZ

Tayland'daki siyasi kriz, Kasım 2013'te hükümetin bir af yasası çıkarması üzerine başlamıştı.

Askeri darbeyle 2006'da devrilen ve Dubai’de sürgünde yaşayan eski Başbakan Taksin Şinavatra hakkındaki mahkumiyet kararının kalkmasıyla sonuçlanabilecek söz konusu yasa teklifi, muhalefetin tepkisini çekmişti. Hükümet, muhalefet milletvekillerinden Sutep Tagsuban’ın liderliğindeki Halkın Demokratik Reformu Komitesi’nin (HDRK) başlattığı eylemler sonucu teklifi geri çekmek zorunda kalmıştı.

Yasa teklifinin geri çekilmesini yeterli bulmayan Sutep, ülkenin ve Şinavatra ailesinin büyük bir yolsuzluk batağının içinde olduğunu iddia ederek, hükümetin devrilmesi gerektiğini savunmuştu.

HDRK’nın bu amaçla 23 Kasım’da başlattığı eylemlere seçimleri boykot çağrısında bulunan muhalefetteki Demokrat Parti de destek vermişti. Bangkok’ta bir araya gelen hükümet yanlılarının da karşı eylem başlatması üzerine kaos ortamına sürüklenen ülkede, bombalı ve silahlı saldırılar düzenlenmiş, olaylarda hayatını kaybedenler olmuştu. 

Olayların kontrolden çıkması üzerine ülkede olağanüstü hal ilan eden eski Başbakan Yinglak, 9 Aralık’ta parlamentoyu feshederek 2 Şubat’ta erken genel seçime gitme kararı almıştı. Ancak erken seçimler, siyasi sistemde reform yapılana kadar ülkenin seçilmeyenlerden oluşan halk konseyi tarafından yönetilmesini isteyen HDRK’nın eylemleri sonucu alt üst olmuştu.

HDRK, seçimlerin ardından Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, hükümetin seçimlerde yetkilerini kötüye kullandığı gerekçesiyle feshedilmesi talebinde bulunmuştu.

Yinglak Şinavatra, 7 Mayıs'ta Anayasa Mahkemesi tarafından yetkisini kötüye kullanmaktan suçlu bulunarak başbakanlık görevinden alınmıştı. Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu da Şinavatra'nın görevini ihmal ettiğine ve Senato'da yargılanmasına karar vermişti. Yinglak'ın yerine geçici olarak, Başbakan Yardımcısı Niwatthamrong Boonsongpaisan getirilmişti.

BARIŞ KORUMA KOMUTA MERKEZİ'NDEN TOPLANTI ÇAĞRISI

Sıkıyönetimi hayata geçirmekle görevli Barış Koruma Komuta Merkezi, kamu kurumlarının ve devlet girişimlerinin yöneticileriyle diğer kurumların temsilcilerini toplantıya çağırırken, hükümet yanlısı ve hükümet karşıtı gruplardan gösteri düzenlememelerini istedi.

Kimi Taylandlılar günü evlerinde oturarak geçirirken, kimileri sokağa çıktı ve özellikle turistler devriye gezen askerlerle fotoğraf çektirdi. 

"ASKERLERİ TEBESSÜMLE KARŞILAYIN"

"Kırmızı gömlekliler" olarak bilinen yönetim yanlısı gruplar, Bangkok'un kuzeybatısındaki bir dış mahallede toplanırken, Diktatörlüğe Karşı Demokrasi Birleşik Cephesi lideri Jatuporn Phromphan, bu gruplara seferber olmaları ve "askerleri tebessümle karşılamaları" çağrısında bulundu.

Tayland yasalarının sıkıyönetime izin verdiğini hatırlatan Jatuporn Phromphan, Ordu Komutanı General Chan-ocha'dan demokrasinin yeniden tesis edilmesi için en kısa zamanda seçim yapılmasını sağlamasını istedi. 

Jatuporn Phromphan, General Chan-ocha'nın, hükümet karşıtı gruplar dahil tüm tarafları aynı masa etrafında toplaması ve krizden çıkabilmek için çözümün birlikte aranması gerektiğini vurguladı.

MUHALİFLERİN GÖSTERİ PLANLARI İPTAL EDİLDİ

Yönetim karşıtı Halkın Demokratik Reform Komitesi'ninse (HDRK) Bangkok'ta düzenlemeyi planladığı tüm gösterilerin iptal edildiği belirtildi.

Uzmanlar, "HDRK'nin sıkıyönetimi memnuniyetle karşılamakta tereddüt etmeyeceğini" belirterek sıkıyönetime muhalefetin yönetim yanlısı gruplardan geleceğini düşünüyor.

HDRK üyelerinin sosyal medya üzerinden sıkıyönetimi kutladığı iddia ediliyor. 

UZMANLAR

AA muhabirine açıklamada bulunan uzmanlarsa süreçten endişeli. 

Tayland'daki İnsan Hakları İzleme Örgütü Temsilcisi Sunai Phasuk, Bangkok Post gazetesine yaptığı açıklamada, sıkıyönetimi kastederek "Hiçbir şeyin bu tür katı bir önlemi haklı gösteremeyeceğini" söyledi.

"Medyanın doğru düzgün çalışamadığını, güçler ayrılığı sisteminin tek bir kişinin denetimine geçtiğini" vurgulayan Sunai Phasuk, bunun Tayland için "ürkütücü bir gelecek" anlamına geldiğini kaydetti. 

Mahidol Üniversitesi İnsan Hakları ve Barış Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Gothom Arya, durumun belirsizliğine işaret ederek "Eğer Ordu, siyasi işlerin kontrolünü devralırsa bu sıkıyönetimden daha fazlası anlamına gelir, açıkça dile getirilmemiş bir darbe olur ama kendisini güvenlik sorumluluğuyla sınırlandırırsa Tayland sıkıyönetiminin sınırları içinde kalır" yorumunda bulundu.

ABD'DEN UYARI

Bu arada, ABD, sıkıyönetim ilanına ilişkin değerlendirmede bulunmakta gecikmedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, yaptığı açıklamada, "sıkıyönetiminin geçici olması ve demokrasiye zarar vermemesi gerektiğini" söyledi.

Psaki, "Tüm taraflardan, ifade özgürlüğü dahil, demokratik ilkelere saygı göstermelerini istiyoruz" dedi.

Tayland, 1932 yılından bu yana 18 darbeye tanıklık etti. Son darbe, 2006 yılında eski Başbakan Taksin Şinavatra'nın sonunu getirdi ve bugün hala devam eden siyasi krizin başlangıcı oldu.